درمان خانگی نفخ
عوامل بروز نفخ
نفخ بیشتر هنگامی رخ می دهد که گاز اضافی در معده یا روده تجمع یابد. زمانی که نفخ بلافاصله پس از غذا ایجاد شود، اغلب به صورت خودکار از بین میرود ولی معمولا میتوان با راهکارهایی این روند را سرعت بخشید. البته بهترین راه مقابله با نفخ شناسایی عامل آن است. برخی از عوامل موثر در ایجاد نفخ شامل : مشکلات گوارشی ، رژیم غذایی و تغییرات هورمونی است.
درمان یبوست
راهکارهای سریع در از بین بردن نفخ
بیشتر درمانهای خانگی ممکن است به کنترل درد و ناراحتی ناشی از نفخ کمک کند. همچنین راهکارهای سریع زیر این امکان را فراهم می کند تا روند از بین بردن نفخ با سرعت انجام شود.
۱) پیاده روی
فعالیت فیزیکی مانند پیاده روی به حرکت مرتب رودهها و خروج گاز اضافی و مدفوع کمک می کند. اما این در صورتی ممکن است که فرد یبوست داشته باشد که در این صورت پیاده روی تاثیر زیادی در رهایی از مدفوع و گاز تجمع یافته در رودهها دارد.
۲) حالات مختلف یوگا
بعضی از حالات مختلف یوگا این امکان را فراهم می سازد تا عضلات شکم به گونهای تنظیم شود که سبب خروج گاز اضافی از روده و کاهش نفخ شوند. برخی از این حالات مانند حالت بچه، کودک خوشحال و چمباتمه است.
۳) قرصهای نعناع
اسانس نعناع برای رفع سوء هاضمه و گازهای گوارشی مفید است. این قرصها عمدتا تحت عنوان درمان علائم سندرم روده تحریک پذیر فروخته می شوند ولی بیشتر از آنها به منظور رفع نفخ نیز استفاده می گردد. قرصهای نعناع با آرام کردن ماهیچههای روده سبب حرکت موثرتر گاز و مدفوع در روده میشوند. دقت کنید افراد مبتلا به سوزش سر دل نباید این قرصها را استفاده کنند.
۴) قرصهای ضد نفخ
قرصها و شربتهای سایمتیکون ضد نفخ است و به حرکت هوای اضافی و خروج آنها از دستگاه گوارش کمک می کنند. ولی لازم است این داروها طبق دستورالعملهای موجود روی دارو استفاده گردد.
۵) ماساژ شکمی
ماساژ شکم نیز به حرکت رودهها کمک می کند. این ماساژ به خصوص در صورتی که در مسیر روده بزرگ باشد مفیدتر است.
۶) اسانسها
اثربخشی مکملهای حاوی ترکیبی از اسانسهای رازیانه و کورکومین در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر خفیف تا متوسط کم نیست. به شکلی که بعد از ۳۰ روز کاهش و بهبود نمایان می شود. ولی دقت کنید که پیش از استفاده از اسانسها با پزشک خود این موضوع را مطرح نمایید چرا که امکان تداخلات دارویی ممکن است ایجاد کنند.
۷) حمام گرم، دوش گرفتن و تمدد اعصاب
گرمای حمام به تسکین درد شکمی منجر می شود. استراحت و تمدد اعصاب نیز به کاهش استرس و بهبود عملکرد دستگاه گوارش و در نتیجه پایین آمدن نفخ کمک میکند.
راهکارهای بلندمدت برای از بین بردن نفخ
راهکارهای سریع اغلب برای برخی تاثیرگذار نیستند در حالی که برخی از تغییرات در سبک زندگی علل ایجاد نفخ را برطرف می کند و نفخ را از بین می برد. میتوان از گامهای ساده زیر به منظورجلوگیری از ایجاد نفخ در طولانی مدت استفاده کرد:
افزایش تدریجی فیبر در رژیم غذایی
خوردن فیبر به جلوگیری از یبوست و نفخ کمک میکند. اندازه سفارش شده روزانه مصرف فیبر برای زنان ۲۵ گرم و برای مردان ۳۸ گرم است در حالی که بیشتر افراد این میزان را استفاده نمیکنند. استفاده بیش از حد فیبر به افزایش بیشتر گاز و ایجاد نفخ منجر می شود. علاوه بر آن استفاده روزانه بیشتر از ۷۰ گرم فیبرعوارض جانبی داشته باشد.
جایگزینی آب با نوشابههای گازدار
نوشیدنیهای گازدار حاوی گازهایی هستند که در معده تجمع می کنند. کربن دی اکسید موجود در نوشابهها و دیگر نوشیدنیهای گازدار سبب تجمع و ایجاد نفخ معده می گردد. البته شکر و شیرین کنندههای مصنوعی موجود در رژیم غذایی نیز سبب تجمع گاز می شود. پس لازم است آب آشامیدنی با این نوع نوشیدنیها جایگزین کنید.
اجتناب از جویدن آدامس
الکلهای قندی موجود در آدامس نیز موجب نفخ میشود. علاوه برآن بلع هوا به هنگام جویدن آدامس منجر به نفخ و ایجاد درد میشود. البته میتوان برای خوشبو کردن دهان به جای آدامس از قرصهای نعناع یا زنجبیل – نعناع استفاده کرد.
فعالیت روزانه بیشتر
ورزش منظم سبب تنظیم حرکات روده، دفع مدفوع و گاز از روده را سهولت می بخشد. همچنین ورزش با دفع سدیم اضافی بدن از راه تعریق به پایین آوردن تجمع آب اضافی در بدن کمک میکند. البته قبل و بعد از ورزش به منظورحفظ آب بدن به میزان کافی آب بنوشید چرا که کمبود آب بدن خود سبب تشدید یبوست می گردد.
منظم بودن فواصل بین وعدههای غذایی
بیشتر مردم پس از خوردن یک وعده بزرگ غذایی دچار نفخ میشوند. البته با تقسیم خوراکی در وعده های بیشتر حرکت در سیستم گوارش بهبود می بخشد. بلع غذا با سرعت زیاد نیز سبب ورود هوا به دستگاه گوارش میشود. این امر با نوشیدن به کمک نی نیز اتفاق میافتد که سبب ایجاد گاز و نفخ میشود.
پروبیوتیکها
پروبیوتیکها باکتریهای مفیدی بوده که در رودهها زندگی میکنند. استفاده از مکملهای پروبیوتیک به تنظیم و تعادل انواع باکتریهای روده بزرگ که سبب تولید گاز و نفخ میشوند، کمک می کند.
کاهش مصرف نمک
سدیم اضافی نیز سبب تجمع آب در بدن میشود که به تورم و نفخ در شکم و دیگر نقاط بدن مثل دستها و پاها ختم می شود. برای جلوگیری از نفخ بایستی مصرف نمک خود را کاهش دهید.
درمان بیماریهای مختلف
در برخی موارد نفخ عامل یک بیماری دیگر است و برای از بین بردن نفخ بایستی ابتدا به درمان این بیماری پرداخت. بیماریهای التهابی روده مثل بیماری کرون، کولیت زخمی، سندرم روده تحریک پذیر موجب ایجاد نفخ شده و برخی بیماریهای زنان مانند آندومتریوز و کیستهای تخمدان میتواند سبب درد، ورم و احساس نفخ در ناحیه شکمی شوند.
رژیم غذایی با فودمپ پایین (FODMAP)
فودمپ نوعی کربوهیدرات بوده که در بیشتر غذاهای گوناگون وجود دارد. تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی با میزان کمی از فودمپ میتواند علائمی مانند نفخ، باد و درد شکمی را تا حداقل ۷۴ درصد در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر پایین آورد.